نوار نقاله یا کانوایر یکی از مؤثرترین و رایجترین سیستمهای انتقال مواد در خطوط تولید صنعتی است. این سیستم با هدف جابجایی پیوسته و ایمن مواد خام یا محصولات نهایی در کارخانجات، معادن، انبارها، بنادر و بسیاری از صنایع دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. اما این سیستم چگونه کار میکند؟ و از چه اجزایی تشکیل شده است؟
در این مقاله، به بررسی کامل اجزای اصلی کانوایر خواهیم پرداخت تا با عملکرد هر بخش بیشتر آشنا شوید.
1. تسمه نقاله (Belt)
تسمه نقاله قلب سیستم کانوایر است و وظیفهی انتقال مستقیم مواد روی سطح خود را دارد. این تسمهها بسته به نوع مادهی جابجایی میتوانند از جنسهای مختلفی ساخته شوند:
-
PVC و PU: برای مواد غذایی، دارویی و سبک
-
لاستیکی (Rubber): برای صنایع سنگین و معدنی
-
فلزی یا توری فلزی: در شرایط دمای بالا یا برای قطعات داغ
-
نمدی یا پارچهای: برای صنایع بستهبندی و چاپ
ضخامت، پهنا، نوع آجدار یا ساده بودن تسمه نیز بر اساس نیاز هر صنعت انتخاب میشود.
2. رولیک یا غلتک (Roller)
رولیکها قطعاتی استوانهای هستند که تسمه روی آنها حرکت میکند. آنها وظیفه پشتیبانی از تسمه، کاهش اصطکاک و کمک به حرکت روان آن را دارند.
دو نوع رولیک وجود دارد:
-
رولیک رفت (بالایی): روی آن تسمه حرکت میکند.
-
رولیک برگشت (پایینی): تسمه برگشتی را نگه میدارد.
در سیستمهایی با طول زیاد، استفاده از رولیک با کیفیت بالا باعث کاهش استهلاک و صدای کانوایر میشود.
3. شاسی یا اسکلت فلزی (Frame)
شاسی کانوایر ساختاری فلزی است که تمامی اجزا روی آن نصب میشوند. جنس آن معمولاً از فولاد یا آلومینیوم بوده و باید مقاومت لازم برای تحمل وزن کل سیستم و مواد جابجاشونده را داشته باشد.
شاسی ممکن است پایهدار، چرخدار یا نصبشده روی سکو باشد و بسته به طراحی میتواند ارتفاع ثابت یا قابل تنظیم داشته باشد.
4. درام (Drum) یا پولیها
درامها استوانههایی بزرگ هستند که در ابتدا و انتهای کانوایر قرار میگیرند. درامها معمولاً به دو دسته تقسیم میشوند:
-
درام محرک (Drive Pulley): به موتور متصل است و باعث حرکت تسمه میشود.
-
درام برگشت (Tail Pulley): در انتهای کانوایر قرار دارد و تسمه را برمیگرداند.
درامها باید صاف و دقیق باشند تا باعث انحراف تسمه نشوند.
5. موتور و گیربکس
برای به حرکت درآوردن کانوایر، از الکتروموتور و گیربکس استفاده میشود. موتور وظیفه تولید انرژی مکانیکی را دارد و گیربکس این انرژی را به گشتاور مناسب تبدیل کرده و به درام منتقل میکند.
انتخاب قدرت موتور بسته به طول کانوایر، وزن مواد و سرعت موردنیاز تعیین میشود.
6. سیستم تنظیم کشش (Tension System)
برای اینکه تسمه نقاله همیشه در وضعیت مناسب کشیده باشد و لیز نخورد، از سیستمهای کششی استفاده میشود. این سیستمها معمولاً در قسمت انتهایی کانوایر تعبیه شدهاند و شامل پیچهای تنظیم یا وزنههایی هستند که کشش تسمه را کنترل میکنند.
7. سیستم هدایت و تنظیم تسمه
انحراف تسمه از مسیر اصلی یکی از رایجترین مشکلات در کانوایر است. برای جلوگیری از این مشکل از رولرهای هدایتکننده (Guide Rollers) یا سیستمهای خودتنظیم استفاده میشود. این سیستمها تسمه را در مسیر صحیح نگه میدارند و از اصطکاک با بدنه یا خروج تسمه جلوگیری میکنند.
8. تابلو برق و سیستم کنترل
در کانوایرهای مدرن، کنترل حرکت توسط تابلو برق صنعتی و سنسورهای اتوماتیک انجام میشود. این سیستمها وظیفه کنترل سرعت، توقف اضطراری، شمارش، تنظیم جهت حرکت و ایمنی کاربر را برعهده دارند.
در برخی از خطوط پیشرفته از PLC و اینورتر برای کنترل دقیقتر و مصرف انرژی کمتر استفاده میشود.
9. سیستمهای ایمنی
سیستمهای ایمنی مانند:
-
کلید توقف اضطراری
-
سنسور تشخیص بار یا انسداد
-
محافظ جان و قطعکن خودکار
برای جلوگیری از بروز حادثه و آسیب به تجهیزات یا نیروی انسانی ضروری هستند.
نتیجهگیری: چرا شناخت اجزای کانوایر مهم است؟
شناخت دقیق اجزای نوار نقاله کمک میکند تا در هنگام خرید کانوایر یا تعمیر آن تصمیمگیری درستی داشته باشید. انتخاب قطعات باکیفیت، نگهداری اصولی و طراحی صحیح، باعث افزایش عمر مفید دستگاه و کاهش هزینههای تعمیرات خواهد شد.
?? اگر علاقهمند هستید بیشتر درباره انواع کانوایرها، قیمتها و کاربردهای آن بدانید، پیشنهاد میکنیم به صفحه زیر مراجعه کنید:
https://takpoushesh.ir/conveyor-conveyor-belt/ ?? مشاهده انواع نوار نقاله و خرید کانوایر